Is kernenergie groen en duurzaam?

Kernenergie roept altijd discussie op en vaak zie je twee meningen. Mensen zijn voor of mensen zijn tegen. Het middenveld is leeg. In dit blog wil ik vooral ingaan op de vraag of kernenergie ook groen en/of duurzaam is en op de vraag of kernenergie een bijdrage kan leveren om de CO2-uitstoot in 2030 te verminderen. Ik blijf uit de discussie van voor of tegen, want mijn doel met dit blog is om een bijdrage te leveren in de complexe opgave om klimaatverandering een halt toe te roepen. Wat mij betreft zijn alle middelen bespreekbaar om duurzaam dat doel te halen.

Nog 93 maanden te gaan tot 2030

Ongeveer 100 maanden voor 2030 is een belangrijk rapport van de IPCC verschenen, het klimaatpanel van de Verenigde Naties. 2030 is een belangrijk jaartal om de doelen van het Klimaatakkoord Parijs en van het Nationale Klimaatakkoord te halen. Nederland moet dan minimaal 55% van de broeikasgassen hebben gereduceerd ten opzichte van 1990. Dat is nodig om de stijging van de temperatuur op aarde te beperken. Dit inspireerde mij om iedere maand tot 2030 een blog te gaan schrijven over de klimaatverandering en hieraan gerelateerde thema’s.

Op de valreep van 2021, ik meen zelfs oudejaarsavond, verscheen een voorstel van de Europese Commissie om kernenergie het label groen te geven. Opzet van dit voorstel was om het voor investeerders aantrekkelijker te maken om te investeren in kernenergie. Een groen label helpt daar financieel bij.

Kernenergie is niet duurzaam

Doordat ik zelf groene en duurzame energie vaak over één kam scheer was is zeer verbaasd. Hoezo is kernenergie duurzaam? Uranium, de belangrijkste grondstof voor kernenergie, is niet herbruikbaar. Dat betekent dat kernenergie niet uit een hernieuwbare bron wordt gemaakt, zoals bij water-, wind- en zonne-energie wel het geval is. Om het label duurzaam te krijgen moet de bron hernieuwbaar zijn. Kernenergie valt voor dit label dus af. Daarnaast schepen we vele toekomstige generaties op met radioactief afval. Het radioactieve afval blijft honderden jaren uiterst gevaarlijk. Niet hernieuwbaar en het laat een forse erfenis na voor toekomstige generaties. Niet duurzaam om zo de aarde door te geven aan onze kinderen.

Is kernenergie dan wel groen?

Hoe langer ik over de vraag nadacht of kernenergie groen was, hoe duidelijker ik inzag dat er verschil is tussen groen en duurzaam. Nu het label duurzaam is afgevallen voor kernenergie komt de vraag naar voren of kernenergie dan wel groen is. Inmiddels vindt de Europese Commissie van niet. Al snel werd in het begin van 2022 het label groen weer van kernenergie afgehaald. Alleen de interessante vraag blijft wel: wat is dan groen? We kunnen kernenergie in een rijtje zetten en vergelijken ten opzichte van andere energiebronnen als bruinkolen, steenkolen, olie en aardgas. Gemakshalve vergelijken met de bestaande fossiele energiebronnen. In zo’n rijtje valt kernenergie op met een zeer lage CO2 uitstoot. Bij het kernfusietraject komt geen CO2 vrij. Echter uranium moet wel worden gewonnen en getransporteerd en daar komt wel CO2 bij vrij. Kernenergie is dus niet geheel CO2 vrij, maar in vergelijking met genoemde fossiele brandstoffen doet kernenergie het veel beter. In die zin wil ik kernenergie best wel groener noemen.

Waar komt uranium vandaan?

Met de actualiteit van de oorlog in Oekraïne gaan ook veel stemmen op om van het Russische aardgas en olie af te gaan en over te stappen op kernenergie. Ik verwacht dat deze mening mede is ingegeven om niet afhankelijk te zijn van Rusland als energie exporterend land. Of anders gesteld: Nederland wil niet afhankelijk zijn van landen met een heel andere kijk hebben op democratische grondbeginselen en landen die soevereine landen binnenvallen. Interessant is dus om te kijken waar uranium gewonnen wordt. De top 3 landen waar de meeste uranium wordt gewonnen zijn Kazachstan, Canada en Australië. Kijken we naar de top-6 dan zien we Rusland ook weer terugkomen. Dus het blijft opletten.

Tot slot: kan kernenergie een bijdrage leveren om in 2030 CO2 te reduceren?

Daar wil ik kort in zijn: nee, dat lukt niet. Nederland heeft in Borsele een kerncentrale staan. Echter op dit moment zijn er geen concrete plannen voor de bouw van meer centrales. Het kabinet wil in deze kabinetsperiode hier wel onderzoek naar doen, alleen het is niet reëel te veronderstellen dat in 2030 al nieuwe kerncentrales operationeel zijn. De discussie is ingewikkeld, er zijn geen private partijen die op dit moment zonder subsidie of financiële garanties van de overheid aan de voorbereidingen, laat staan bouw, durven te beginnen en het traject van vergunningen en bouw zijn lang. Ook al kan kernenergie een rol spelen een de toekomstige energiemix, het zal domweg geen een bijdrage leveren om 55% CO2 te reduceren in 2030. Daarvoor is het devies op dit moment: energie besparen en energie opwekken met windmolens en zonnepanelen.