De hybride warmtepomp: als de ‘plug in’ onder de auto’s

Vanaf 2026 gaat het kabinet verplichten om bij vervanging van de huidige CV-ketel de ketel te vervangen door HR-ketel in combinatie met een hybride warmtepomp. Goed plan, want dit helpt direct om het aardgasverbruik met ongeveer 60% te reduceren. Gezien de huidige energieprijzen en de opgave om aardgas te vervangen voor een duurzaam alternatief een prima voorstel.

Nog 92 maanden te gaan tot 2030

Ongeveer 100 maanden voor 2030 is een belangrijk rapport van de IPCC verschenen, het klimaatpanel van de Verenigde Naties. 2030 is een belangrijk jaartal om de doelen van het Klimaatakkoord Parijs en van het Nationale Klimaatakkoord te halen. Nederland moet dan minimaal 55% van de broeikasgassen hebben gereduceerd ten opzichte van 1990. Dat is nodig om de stijging van de temperatuur op aarde te beperken. Dit inspireerde mij om iedere maand tot 2030 een blog te gaan schrijven over de klimaatverandering en hieraan gerelateerde thema’s.

Hoe werkt een hybride warmtepomp?

Wanneer de temperatuur buiten hoger is dan 5 graden Celsius werkt de warmtepomp. Een ventilator in de buitenunit trekt buitenlucht aan om hier met de binnen unit warmwater van te maken. De binnen unit van de warmtepomp komt naast de HR-ketel te hangen. Slimme techniek maakt hier vervolgens warm water van dat naar de vloerverwarming en radiatoren gaat. Zo verwarm je jouw huis. Als het buiten kouder is dan 5 graden, dan slaat de HR-ketel automatisch aan en gaat deze warm water maken om het huis te verwarmen. Alleen dus bij echt koude dagen verwarmd de HR-ketel jouw huis. De HR-ketel maakt altijd het warme tapwater, om bijvoorbeeld te douchen. Hiervoor gebruik je dus nog aardgas.

Besparing op aardgasverbruik

Door de inzet van een hybride warmtepomp bespaar je ongeveer 60% van het huidige aardgasverbruik. Hier staat tegenover dat het elektriciteitsverbruik wel gaat toenemen. Alleen wanneer het jou lukt om zonnepanelen op jouw dak te leggen, of mogelijk heb je die al, dan wek je zelf deze elektriciteit op. Ik zag een rekensom van Martien Visser (lector energietransitie) waarbij hij voorrekende dat de vraag naar elektriciteit met 0,6% per jaar toeneemt als 400.000 ketels per jaar vervangen worden door hybride warmtepompen. Even voor de vergelijking: het geplande datacentrum in Zeewolde gaat ongeveer het dubbele verbruiken van 400.000 hybride warmtepompen.

Goed plan

Kort door de bocht een goed plan van het kabinet en slim om voor 2026 te kiezen. Hiermee geef je 3,5 jaar van te voren al duidelijkheid en handelingsperspectief. Ook geef je de inwoners die nu al willen overstappen de ruimte om hun plan gewoon uit te voeren. Tot slot geef je ook de markt duidelijkheid om de productie te verhogen en personeel op te leiden.

Kanttekeningen

1. Niet alle huizen zijn geschikt of hebben de mogelijkheid om een hybride warmtepomp met de buitenunit te plaatsen. Denk aan gestapelde bouw of daar waar woningen ‘hele compact’ zijn gebouwd (dicht op elkaar). De buitenunits maken toch enig lawaai en kunnen ook interfereren op elkaar.
2. Een tweede kanttekening is dat dit plan toekomstige collectieve warmtenetten in de weg kan gaan zitten. Als inwoners in een wijk met potentie voor een warmtenet nu al over stappen op een hybride warmtepomp, of straks overstappen vanwege die verplichting, dan zal het animo om deel te nemen aan een collectief warmtenet afnemen. De BAK (bijdrage aansluit kosten) zijn belangrijke inkomsten om de toch al ingewikkelde business case van een warmtenet rond te krijgen. Door een generieke inzet op hybride warmtepompen kan dit de succesvolle realisatie van een toekomstig warmtenetten flink tegenwerken.
3. Als derde kanttekening wil ik de vergelijking maken met de plug-in auto. Deze auto’s kunnen een gering aantal kilometers elektrisch rijden. Vaak prima voor kleine afstanden. En wordt de afstand groter, dan wordt benzine gebruikt. Een goede stap, alleen uiteindelijk wil je naar fossiel vrij. Zo dus ook met de hybride warmtepomp. Deze volstaat voor een groot deel van het jaar, alleen als het koud wordt is aardgas of een alternatief gas noodzakelijk om jouw huis te verwarmen. De hybride warmtepomp is daarmee net als de plug-in auto geschikt voor een tussenfase van 15 a 20 jaar. Precies de levensduur van de warmtepomp. Daarna zal de stap gezet moeten worden naar fossielvrij. Dat kan of met een volledig elektrische warmtepomp (all-electric scenario) of door de inzet van een alternatief en duurzaam gas als bijvoorbeeld groen gas of waterstof. Ik gun het kabinet om deze doorkijk nu al om te zetten in daden en ook hier een agenda en routekaart voor te ontwikkelen.