De mogelijke komst van groot datacentrum in Zeewolde roept vragen op

Op donderdag 16 december 2021 gaat de gemeenteraad van Zeewolde een besluit nemen of META (de moeder van Facebook) een reusachtig datacentrum in Zeewolde mag gaan bouwen. De getallen en belangen zijn groot. Het gaat om een terrein van 166 hectare en daar komen 5 grote ‘dozen’ te staan. Het elektriciteitsverbruik is gigantisch.

Nog 97 maanden te gaan tot 2030
Ongeveer 100 maanden voor 2030 is een belangrijk rapport van de IPCC verschenen, het klimaatpanel van de Verenigde Naties. 2030 is een belangrijk jaartal om de doelen van het Klimaatakkoord Parijs en van het Nationale Klimaatakkoord te halen. Nederland moet dan minimaal 55% van de broeikasgassen zijn gereduceerd ten opzichte van 1990. Dat is nodig om de stijging van de temperatuur op aarde te beperken. Dit inspireerde mij om iedere maand tot 2030 een blog te gaan schrijven over de klimaatverandering en hieraan gerelateerde thema’s.

Getallen

166 hectare aan terrein is te vergelijken met 245 voetbalvelden. Om nog meer gevoeld te krijgen: in Zwolle staat naast de A28 een groot distributiecentrum van Wehkamp. Dat terrein is ongeveer 20 hectare groot en het gebouw is ongeveer 10 hectare.

Het elektriciteitsverbruik van het datacentrum wordt ingeschat op 1.380 GWh. Dat is 1% van de hele elektriciteitsvraag van Nederland. Om ook daar nog meer gevoel bij te krijgen: er zijn 115 grote windmolens nodig om deze elektriciteitsvraag in te vullen. Of te wel: het bod van de provincie Flevoland in de regionale energiestrategie (RES) bedraagt 5.810 GWh en dat betekent dat 25% van alle duurzame elektriciteit die Flevoland door middel van zonnevelden op land en windmolens wil opwekken in 2030 door dit datacentrum wordt vernietigd.

Veel vragen

Met grote ogen wordt nu gekeken naar de gemeenteraad van Zeewolde. Zij gaan hun grootste beslissing ooit nemen om META al of niet een vergunning te geven om dit datacentrum in Zeewolde te bouwen. En die grote ogen komen uit verschillende hoeken. Is een gemeenteraad als in Zeewolde wel bevoegd een dergelijk besluit te nemen? Is het opofferen van vruchtbare landbouwgrond voor het bouwen van een datacentrum verantwoord? Hoeveel werkgelegenheid levert een dergelijk datacentrum nu echt op? Wie heeft welke belangen en is alle informatie gedeeld? En hoe wordt de enorme vraag aan energie duurzaam opgewekt?

Persoonlijk vind ik dit nu geen helpende vragen meer. Ik constateer dat we het blijkbaar in Nederland zo hebben geregeld. Daar zitten voor en tegens aan. Punt. En als dat datacentrum niet in Zeewolde of ergens anders in Nederland wordt gebouwd, dan komt dat centrum wel ergens anders in het buitenland. Zo simpel wil ik het maken.

Duurzame uitdaging

De uitdaging is in mijn ogen wel om de enorme hoeveelheid elektriciteit voor dit datacentrum duurzaam op te wekken om klimaatverandering tegen te gaan. META geeft ook aan om duurzame energie te gaan inzetten. Dat is mooi en prachtig, het zou anders verdorie ook niet uit te leggen zijn, alleen die duurzame energie moet wel ergens met wind en zon worden opgewekt en dat doet META niet zelf. Dat heeft impact op de omgeving. Of in Zeewolde of elders in Nederland. Daar zit in mijn ogen een groot risico voor het draagvlak en acceptatie voor de energietransitie in zijn geheel. 115 windmolens boven op de ambities die nu al in de RES zijn opgenomen. Ga er maar aanstaan.

Wat kunnen we leren van de case Zeewolde?

In mijn ogen moet een discussie op gang komen op twee thema’s:
1. de verplichting om ‘vraag en aanbod’ van duurzame energie fysiek dicht bij elkaar te brengen met als effect om de druk op het (landelijke) elektriciteitsnetwerk te verminderen met een eerlijke verdeling van de maatschappelijke kosten;
2. grote afnemers van energie verantwoordelijk te maken voor het zelf opwekken van hun duurzame energie.

De uitkomst van deze discussie zou kunnen opleveren dat door META rond Zeewolde 115 windmolens worden gebouwd of dat het datacentrum beter op een andere locatie in Nederland of in het buitenland kan komen te staan. Ook mag gekeken worden hoe om te gaan met de restwarmte van het datacentrum. Daar zijn in Zeewolde alleen intenties over uitgesproken. Mogelijk een warmtenet in de toekomst. Dat klinkt voor mij nog erg ongewis en zonde om die warmte verloren te laten gaan.

Tot slot

Met onze als maar toenemende hunkering aan online werken, streamen van films en het opslaan van allerlei data werken wij zelf de komst van dit en andere datacentra in de hand. En als we die groei niet afbuigen, dan is de uitbreiding van datacentra met grote energievragen het logische gevolg. Mogelijk moeten we ons zelf ook eens in de spiegel kijken of we echt alle foto’s en video’s in de cloud willen bewaren.