Is het aan energieleveranciers om aan inkomenspolitiek te doen?

Stel dat de bibliotheek bij u een ‘veel-leen-vergoeding’ gaat invoeren omdat u veel boeken leent. Plots wordt u abonnement aangepast met het verhaal dat het niet eerlijk is voor andere abonnees dat u zoveel leent en leest. Raar verhaal toch? Nou, in de energietransitie niet hoor. Eerder heeft energieleverancier Vandebron de afslag genomen om het terugleveren van zonnestroom met zonnepanelen op je eigen dak te beboeten. In marketingtermen heet dit het in rekening brengen van ‘terugleverkosten’. Inmiddels hebben ook Budget Energie en Vrijopnaam deze bedenkelijke afslag genomen. Wij hadden een contract bij Budget Energie en kregen een boete van € 40 per maand voorgesteld en zijn inmiddels overgestapt.

In de zoektocht naar een andere energieleverancier zag ik dat bijvoorbeeld Greenchoice wel volledig saldeert, alleen wanneer je zonnepanelen hebt dan is het contract tien eurocent per kilowattuur duurder dan wanneer je geen zonnepanelen hebt. Een aantal anderen, zonder compleet te willen zijn, werken weer met een welkomstpremie die vervalt als je zonnepanelen hebt. Ik heb geen heel uitgebreide studie gedaan, alleen merkte ik wel dat al best veel energieleveranciers inmiddels trucjes hebben bedacht om de intentie van de wetgeving, waarin salderen is geregeld, te omzeilen onder het mom van ‘het is niet eerlijk voor mensen zonder zonnepanelen’. Daarmee bedrijven deze energieleveranciers in mijn ogen inkomenspolitiek. Ik meen dat dit is voorbehouden aan de keuzes die in de politiek worden gemaakt.

Daarnaast frustreren zij de energietransitie. Immers de salderingsregeling is bedacht om hoofdzakelijk particulieren een boost te geven voor het duurzaam opwekken van elektriciteit. In mijn omgeving ken ik verschillende mensen die wel zonnepanelen willen aanschaffen maar nu door dergelijke onrust afwachten en dus niets doen. En als iets niet wacht dan is het wel de klimaatverandering, die gaat onverminderd door.

Nog 72 maanden te gaan tot 2030

Ongeveer 100 maanden voor 2030 is een belangrijk rapport van de IPCC verschenen, het klimaatpanel van de Verenigde Naties. 2030 is een belangrijk jaartal om de doelen van het Klimaatakkoord Parijs, de Klimaatwet en van het Nationale Klimaatakkoord te halen. Nederland moet dan minimaal 55% van de broeikasgassen hebben gereduceerd ten opzichte van 1990. Dat is nodig om de stijging van de temperatuur op aarde te beperken. Dit inspireerde mij om iedere maand tot 2030 een blog te gaan schrijven over de klimaatverandering en hieraan gerelateerde thema’s.

Samen betalen van kosten

In Nederland kennen we tal van voorbeelden waarbij bepaalde kosten samen worden betaald. Socialiseren van kosten noemen we dat. Vaak betalen we die kosten via belastingen en verzekeringspremies.

Een paar voorbeelden. Rond afgelopen jaarwisseling is voor 105 miljoen aan vuurwerk afgeknald en de schade bedroeg 8 miljoen euro. Ik heb helemaal niets met vuurwerk, onze huisdieren zijn ook nog er ook nog eens doodbenauwd voor en toch mag ik wel meegenieten en meebetalen aan de schadepost. Of kijk naar het betaalde voetbal. Ik heb geen idee hoeveel de ‘gesocialiseerde’ kosten zijn door inzet van politie en schade rondom stadions, maar links of rechtsom betaal ik hier aan mee, terwijl ik niets met voetbal heb. Nog een ander voorbeeld bij aanleg en onderhoud van wegen, waar je via belastingen aan meebetaalt, terwijl je bijvoorbeeld geen auto hebt. Of kijk naar het project van Lelystad Airport. 200 miljoen euro is er geïnvesteerd en het vliegveld gaat niet open. Of je nu wel of niet vliegt, je betaalt mee. Zo zijn er tal van voorbeelden waarbij de kosten samen worden betaald.

Individualisering

Door de steeds verder gaande individualisering, waarbij een ieder vooral naar zijn eigen belang kijkt, zien we dat het mechanisme van socialisering ter discussie staat. Dat geldt dus ook voor de salderingsregeling die niet voor iedereen toegankelijk is. De vraag is of alle regelingen die er in Nederland zijn überhaupt altijd voor iedereen toegankelijk moeten zijn. De regelingen dienen namelijk een bepaald doel en doelgroep. Denk aan de huur- en zorgtoeslagen. Die toeslagen zijn bedacht met voor een bepaalde groep mensen die daar gebruik van kunnen maken. Dat noemen we ‘socialiseren’ waarbij we als samenleving gezamenlijk deze kosten dragen, zodat we een hoger doel kunnen bereiken. In deze gevallen gaat dat over bestaanszekerheid, over het kunnen doen van de dagelijkse boodschappen of het toegankelijk houden van voorzieningen.

Zo is er een ander doel. Om de CO2 uitstoot fors te reduceren, om klimaatverandering een halt toe te roepen, de stijging van de zeespiegel te beteugelen en om afscheid te nemen van fossiele brandstoffen.

Smart solutions

In mijn ogen kan het dan niet zo zijn dat energieleveranciers de hogere doelen rond die we in Nederland rond het Klimaatakkoord hebben gesteld gaan frustreren. Ik snap best dat er voor- en nadelen aan de huidige salderingsregeling kleven. Alleen er zijn slimmere oplossingen denkbaar die de energietransitie wel helpen naar ene volgende fase. Door verbruik en aanbod van elektriciteit beter in balans te brengen. Maak opslag van energie in accu’s of buffervaten toegankelijker, stimuleer spreiding van de vraag door op een ander moment de wasmachine aan te zetten of auto’s te laden in de wijk en deel op die manier de energie met buren in de wijk. Dat vraagt om een bredere en integrale oplossing met onder andere energieleveranciers, netbeheerders, wetgevers en inwoners. Dat lijkt me slimmer en een stap voorwaarts.

Ik kom graag met mensen in contact die bekend zijn met goed werkende voorbeelden op dit gebied. Stuur je mij een bericht?